Stacjonarne PC Lipiec
Części do złożenia PC w przebudowie
Całość będzie oparta na platformie AMD z uwagi na większą opłacalność i teoretycznie możliwość jeszcze jednego upgrade'u na tej samej płycie w październiku 2020 w oparciu o Ryzeny na architekturze Zen 3.Procesory:
Na pewno brałbym ryzena z jak najnowszą datą produkcji na odpromienniku ciepła(IHS) 2010SUS (20 - 2020 rok, 10 - 10 tydzień ów roku, później są 3 literki z miejscem złożenia chipu i skąd pochodzi wafel krzemowy z którego go wyprodukowali [PG] - Penang w Malezjim [SU]uzhou, Chiny, wafel: [S] - Saratoga, [T] - Texas. Dlaczego? - niższe napięcia, lepiej się podkręcają i boostują, większe też szanse na infiti fabric pracujące na 1900MHz(więc 3800MHz synchronicznie dla pamięci). Niektórzy też to robią dla ciszy i niskich temperatur ustawiają 4.2-4.3GHz na niskich napięciach. Wiemy, że te 2010-2014 są lepsze, sporo sztuk podkręca się na 4.4-4.5GHz przy rozsądnych napięciach, Zen 2 powyżej 4.3GHz już zaczyna słabo skalować z częstotliwością to tak tytułem ciekawostki. Dobrym protipem jest kupienie go sobie w sklepie stacjonarnie gdzie jest kilka sztuk i wybranie najmłodszego procesora, pudełka z ryzenami mają okienko z przeźroczystym plastikowym blistrem w którym znajduje się procesor i widać IHS na który jest nadrukowany numer seryjny procesora i data produkcji. Do ryzenów zakupionych w sklepach: X-KOM, Morele, Komputronik, Proline, Media Expert, NTT i Sferis dodawana jest gra Horizon Zero Dawn, którą można odsprzedać zbijając sobie koszt zakupu. Okres trwania kampanii kończy się 30 czerwca 2020. Od 7 lipca do 3700X, 3800X, 3800XT, 3900X, 3900XT i 3950X będzie dodawana gra Assassin Creed Valhalla.
- 6 rdzeniowy AMD Ryzen 3600 od 818 zł - linki
- 8 rdzeniowy AMD Ryzen 3700X od 1346 zł - linki
- 12 rdzeniowy półprofesjonalny 3900X od 1959 zł - linki
- 16 rdzeniowy 3950X, z uwagi na to, że składa się z wyselekcjonowanych CCXów i Soc, który pracuje fabrycznie na niższych napięciach co się przekłada na temperatury i zbliżone jak w przypadku 3900X. Z uwagi na kiepską dostępność płyt oraz threadripperów i generalnie ich ceny 3950X ma chyba jednak większy sens o ile komuś nie jest potrzebna większa ilość linii pcie tworząc maszynę do uczenia maszynowego lub głębokiego uczenia czy innych obliczeń bądź tworzenia raidu 0 nvme z większą ilością dysków. Od 3249 zł - linki
Powoli zaczynają się pojawiać przeceny na ryzeny, najprawdopodobniej w związku z debiutem binowanych wersji 3600X aka 3600XT, 3800X aka 3800XT, 3900X aka 3900XT, pewnie normalne ryzeny produkowane po 14 tygodniu 2020 będą już powoli przebierane tzn. lepsze CCXy, które tam mogły trafić w związku z usprawnieniem procesu teraz będą lądować w 3600XT - 1199 zł, 3800XT - 1999 zł, 3900XT - 2499 zł, które jak sami widzicie są kompletnie nieopłacalne i nikt zdrowy na umyśle im tego nie kupi o ile nie trafi tego na jakiejś super promocji, zamiast 3600XT lepiej dołożyć i wziąć 3700X ten sam procesor też jest dużo lepszym pomysłem od 3800X, a jak macie wydawać prawie 2000 zł na procesor to już lepiej wziąć 3900X. Inna opcja to zakup modelu X zamiast XT podkręcenie zwykłe wersje skoro ryzen oparty o Zen 2 przestaje się mocniej skalować powyżej 4300MHz, a z tego co widziałem jedynie APU(czyli ryzeny Zen 2 z wbudowaną zintegrowaną kartą grafiki RX Vegą) potrafią zrobić wyższą częstotliwość Infinity od 1900MHz, max na próbkach inżynieryjnych z tego co widziałem to 2200MHz(Infinity chodzące na 2133-2200MHz z pamięciami pracującymi w trybie synchronicznym, lepszy kontroler w 7 nm powinny dać kopa i spadek opóźnień w dostępie do pamięci(mówi się o co najmniej 10 ns) czyli 4400MHz dla kości, ale one mają konstrukcję monolityczną tj. wszystko w jednym bloku w 7 nm zamiast w 2/3 osobnych chipletach połączonych infinity fabric jak mają zwykłe ryzeny.
Podkręcanie manualne procesora:
Informacje do manualnego podkręcania wszystkich rdzeni czy CCX OC ryzenów 3XXX nie zalecałbym się przekraczać 1.275-1.28V z uwagi na możliwą degradację słabszych chipów, podobnie tyczy się sprawa przekraczania 90 stopni(optymalnie ryzen zaczyna się bardziej wysypywać i tracić na stabilności powyżej 80 stopni pod pełnym obciążeniem), większość osób podkręcających używa też obecnie środkowej load line calibration w biosie z większym vdroppem z uwagi na niewykrywalne bez oscyloskopu tętnienia napięć, które mogą uszkodzić procesor. Co więksi panikarze sugerują by przekraczać 1.2V. Inni by określić maksymalny FIT dla procesora ustawieniem PBO na PPT: 300, TDC: 230, EDC: 230 i włączenie prime95 small fft by zobaczyć co pokaże hwinfo w miejscu "cpu core voltage svi2 tfn", które ma być według nich maksymalnym bezpiecznym napięciem dla procesora tylko nierzadko są to wartości 1.18V i mniej co wydaje się mało realne. Prawda jest taka, że raczej takie degradacje to bardzo rzadki przypadki, szczególnie gdy wykorzystujecie komputer głównie do gier, przeglądania internetu i oglądaniu filmów, gdzie jednak do chipu nie płynie prąd o wysokim natężeniu i równie dobrze mogłaby się tak czy siak zdegradować czy mieć problemy z pracą na stocku, sam posiadałem taką sztukę, która została wymieniona na nową przez AMD. Każda sztuka jest inna, więc może zdegradować ją inne napięcie, osobiście nie potwierdzam metody na jego wyznaczenie z primem95(patrząc do jakich napięć u wielu osób spada pod tym obciążeniem). Na 3900X czy 3950X jak już chcecie podkręcać manualnie to największy sens ma kręcenie osobno każdego z CCXów, ale jak wszystko, wyniki zależą to od szczęścia w loterii krzemowej. W każdym razie niech każdy robi jak uważa i na własną odpowiedzialność, na temat bezpiecznego napięcia powstają są gównoburze powstają i jedni spierają się z drugimi najczęściej tymi, którzy w ogóle nie podkręcają i nie robili tego zbytnio z przeszłości powtarzając jak papugi rzeczy, które wyczytali na reddicie, ale może być tak, że te sztuki, które się zdegradowały to i tak by to zrobiły na stocku czy pod pbo po pewnym czasie i ktoś miał pecha. Istotne jest by niezależnie od tego czy podkręcanie manualnie normalnie wszystkie rdznie, wykorzystując OC CCXów, PBO czy EDC Bug bardzo istotne jest by mieć włączone global c-states cotrol, które pozwala na obniżanie napięć nieużywanych rdzeni i ostatecznie ich parkowanie usypiając je. Niektórzy jeszcze radzą by w planie zasilania w windowsie włączyć AMD CNQ oraz w biosie Power Supply Idle Control = Low Current idle.
Jeżeli chodzi o Zen 3 z jesieni z trochę lepszego źródła mówi się o wzroście IPC o 15-17% względem Zen 2 i to co się uzyska z wyższych zegarów dla rdzeni, może ostatecznie 20-25%.
Na dobrą sprawę nie ma znaczenia gdzie i od kogo w Europie kupicie cpu byleby to był pełny BOX, gwarancja procesora jest rest realizowana na podstawie numer seryjnego z pudła bezpośrednio z producentem. Często da się załatwić odsyłkę na ich koszt, ja tak odsyłałem do nich zawsze, jak się trafi na dobry okres to całość można zamknąć w tydzień, najszybciej wysłałem im cpu w poniedziałek, a w piątek już miałem u siebie nowy. Do AMD wysyła się do Holandii tylko sam procesor, więc równie dobrze możecie sprzedać fabryczne chłodzenie, które przychodzi wam z boxem, dostajecie z powrotem pełny BOX.
Ustawienia PBO i limitów do wprowadzenia w biosie płyty głównej:
PPT: 300
TDC: 230
EDC: 230
Precision Boost Overdrive Scalar: 4x lub 2x
Max CPU Boost Clock Override: 200MHz, przeważnie nic nie daje, ale warto to ustawić dla ryzena 3600 i 3700X.
Niektóre chipy pozwalają jeszcze na pracę z ujemnym offsetem napięć od minus 0.05V do 0.1V tutaj należy patrzeć na kompromis. PBO domyślnie najlepiej działa na płytach Gigabyte'a.
Oraz gdzie to jest w biosie + ustawienie profilu XMP od Buildzoida, płyty: Asusa, Gigabyte'a.
PBO działa to jak działa, jest natomiast pewien błąd, który można wykorzystać by uzyskać więcej czyli coś takiego jak PBO Bug, który pozwala na uzyskania wyższych wartości niż to co wyżej przy zachowaniu części zabezpieczeń AMD przeciwko uszkodzeniu chipu, EDC bug podnosi drugi ukryty limit dla instrukcji AVX, który wygląda na to, że ogranicza zegary i napięcia nie tylko w nich. Skutkuje to przede wszystkich wyższymi zegarami w obciążeniach wielowątkowych widać też wyższe zegary w grach, minus, że każdy chip ma inną wartość EDC i trzeba ją znaleźć na własną rękę co jest dość czasochłonne.
3960X - EDC 30
3950X - EDC 20~25
3900X - EDC 16
3800X - EDC 10
Zakres do przetestowania wartości dla EDC od 0-30, każdy ryzen jest inny, więc sugerowane wartości wyżej nie muszą być koniecznie najlepsze.
PPT 150-200+, 300
TDC 130 lub 230 lub 500
EDC 0-30
Jak wyniki single, multicore oraz opóźnienia pamięci w benchmarkach są gorsze niż były lub zegary nie wstają z niższych na turbo lub następuje crash to już wiecie, że wartość EDC jest zła i zwiększacie ją o 1 w górę aż znajdziecie właściwą.
Po więcej informacji zapraszam tutaj - link, sprawdzałem osobiście, więc wiem, że to działa, tylko tak jak wspominałem wyżej trzeba zmarnować trochę czasu na testy. Oczywiście należy też sprawdzić jak się procesor zachowuje pod dużym obciążeniem jeżeli napięcie w Hwinfo nie spada poniżej 1.3V to należy zrezygnować z EDC Buga by nie zdegradować procesora. PBO i EDC bug też nie nadają się do programów korzystających z instrukcji AVX, renderowania i obróbki wideo oraz innych mocno obciążających wszystkie wątki zastosowań, wówczas lepiej się sprawdzi CCX OC.
Wbrew temu co się pisze nie tylko manualne OC/CCX OC ze statycznym napięciem powyżej 1.275V może długofalowo zdegradować procesor, ale też zarówno EDC BUG jak rzekomo bezpieczne PBO, więc robicie to na własną odpowiedzialność. Każda sztuka jest inna.
Chłodzenie procesora:
Wentylatory dołączane do procesorów AMD(oprócz 3800XT, 3900XT, 3950X, które są dostarczane bez niego), które produkuje im coolermaster nie są co prawda najwyższych lotów, ale domyślnych wartości wystarczą, oczywiście nie będzie chłodno, a przede wszystkim cicho, ale spełnią swoje zadanie.
- z używek za śmieszne pieniądze da się wyrwać Pentagrama Karakorum, zapina się go na oryginalny koszyk od AM4 sprawdzałem sam kilkukrotnie, trzeba tylko użyć trochę siły i uważać by nie połamać metalowych zapinek, gdyby komuś fabryczny wentylator był głośny to zawsze można go zastąpić cichym i nawet wydajnym ARCTIC P12 PWM za 20-kilka złotych.
- Najtańsza nowa znośna będzie Fera 3 od 93 zł - linki, przed epidemią tutaj też był arctic freezer 34 nierzadko na promocjach za 69 zł
- dla fanów aliexpress za około $22(kiedyś był tańszy, ale jak zaczęli go recenzować i okazał się niezły oraz popularny to ceny jego zostały podniesione tak jak z freezerem 34 wyżej) chiński Snowman M-T6, 2 wentylatory, 6 heatpipe'ów, który radzi sobie nieźle z podkręconym 12 rdzeniowym ryzenem 3900X na 4.2GHz allcore przy 1.28V - recenzja(wersja z 2 wentylatorami ma jeszcze koło 2 stopni mniej) - link, przykładowe linki - 1, 2 - tylko sprzedającemu trzeba jasno napisać by wysłał to sinotransem z numer śledzenia zaczynającym się od ASS0045, by czasem nie nadał tego singapore postem czy china post, bo nie tylko będzie czekać 1.5-2 miesiące na paczkę, ale też pewnie wpadnie na odprawę celną i zapłacicie vat
- Najbardziej opłacalny biorąc pod uwagę stosunek ceny do wydajności dostępny w Polsce jest pewnie Gelid Phantom, cena zaczyna się od 138.50 zł - link, zdolność odprowadzania ciepła 200W, tu macie test na podkręconym 1700X na wysokich napięciach, przy poborze 170W ma 79 stopni - link, w blenderze taki 3900X przy rzeczywistym 1.25V i 4.325-4.350GHz allcore ciągnie koło 160W, więc sobie spokojnie powinien poradzić. Tylko proszę mnie nie przeklinać jak go będziecie montować, bo by założyć radiator do mocowania potrzebny wam jest mocno namagnesowany śrubokręt i trochę siły by ugiąć te sztywne sprężynki na śrubkach. Chłodzenie wydajnościowo zbliżone i często porównywane do popularnego Grandisa 3, który ma trochę cichsze wentylatory, ale też jest droższy o prawie 60 zł.
- Jak ktoś szuka czegoś lepszego to Scythe Fuma 2, chłodzenie całkiem niezłe i w miarę ciche, dostępne za około 230-260 zł jak jest - link
- Jeżeli ktoś preferuje bardzo ciche, ale dalej dość wydajne chłodzenie to jest masywny Scythe Ninja 5 od co najmniej 270 zł - linki, na chwilę obecną dość drogie i pewnie niezbyt opłacalne
Jeżeli ktoś szuka AIO to bardzo dobre recenzje mają ARCTIC Liquid Freezer II 280mm i 360 mm - recenzje - link, a tu od gamers nexus obie wersje na tle konkurencji - link z tym, że one podobnie jak Noctua D15 czy Deepcool Assassin 3(od których te 2 AIO są wydajniejsze) mają sens raczej przy 3900X, 3950X, 9900K, 9900KS, i7-10700K, i9-10900K do wartości domyślnych tych procesorów i do OC 3700X, 3800X w zupełności wystarczy np. Gelid Phantom.
Znormalizowane testy Gamers Nexus - hałas 35dBA, 16 rdzeniowy - 3950X, obciążenia - 198W, 21 stopni w pomieszczeniu(więc jak u as jest w pokoju np. obecnie 24 to możecie dodać sobie do wyników 3 stopnie):
1. Arctic Liquid Freezer II 360 71.9 *C - 449 zł
2. Arctic Liquid Freezer II 280 73.4 *C - 399 zł
3. Kraken X62 75.5C - 599 zł
4. Kraken X72 75.9 *C - 849 zł
5. Noctua D15 79.6 *C - 439 zł za wersje na wszystkie podstawki
6. Deepcool Assassin III 79.9*C 400 zł
Temperatury sekcji VRM przy takim obciążeniu w zależności od chłodzenia, płyta to MSI X570 Ace - link, skrót na Arcticach jest lepiej niż na Noctui i bardzo duża różnica względem Krakenów.
Obroty wentylatora i pompki na max:
1. Arctic Liquid Freezer II 360 70.6 C - 43.2dBA
2. Arctic Liquid Freezer II 280 71.9 *C - 42.5dBA
3. Kraken X72 71.9 *C - 53 dBA
4. Kraken X62 72.2C - 51.5dBA
5. Deepcool Assassin III 75.2*C - 46.6dBA
6. Noctua D15 76.2 *C - 43.9dBA
- Gelid GC Extreme, od 13 zł za 1g(do pokrycia procesora w zupełności wystarczy, jeszcze pewnie zostanie) - linki, 3.5g od 29 zł - linki topowa pasta z najlepszym stosunkiem ceny do możliwości
- Thermal Grizzly Kryonaut od 21 zł za 1g - linki, od 69 zł za 5.5g - linki zdarzają się partie, których mieszanka pasty wspomaga ścieranie, zostawiając rysy na IHSie czy podstawce chłodzenia
- Cooler Master Mastergel Maker, od 50 zł za 4g - linki
Test past, 9900K@5.0GHz 1.35V, ponad 210W do odprowadzenia - z chłodzeniem powietrznym, na AIO
Z tanich past odradzam arctici MX4 z uwagi an to, że szybko tracą swoje właściwości przewodzące. Gelid GC Extreme, Noctuy NTH1, NTH2 są trochę trwalsze od kryonauta
Chipsety B450 i X470 otrzymają wersje beta biosów do nowych ryzenów, które pojawią się na jesień. Nastąpi to do nawet kilku miesięcy od oficjalnej premiery by nie zaburzyć sprzedaży płyt opartych o B550, X570 i X670. Płyty wyposażone w chipsety A320, B350M B350 i X370 nie otrzymają wsparcia. Przy B450 i X470 ma to zależeć od producenta płyty, MSI potwierdziło, że dostaną je ich wszystkie, wersje MAX i zwykłe.
MSI B450 Gaming Plus Max, identyczne VRMki i ich temperatury, różni się od Tomahawka(obecnie droższy od tej) większą ilości portów USB i 1 portem PCIE więcej, Tomahawk natomiast posiada port USB C, którego Gaming nie ma od 459zł - linki, na promocjach czasem taniej. W wentylowanej obudowie wystarcza i do pracy na wartościach domyślnych bez OC czy PBO nawet 3950X, ale ludzie raczej je biorą do 8 rdzeniowców czyli 3700X, 3800X i przyszłych 4700X i 4800X.
Można jeszcze polować na promocje lub szukać, może będą tańsze: MSI B450-A Pro Max, Tomahawk Max, ale teraz zdarza się to rzadko.
Płyty na chipsecie B550 choć nowsze z lepszą sekcją vrm, często też 2.5Gpbs lan oraz z obsługą PCIe 4.0 do pierwszego slotu GPU i dysku nvme z linii idących z procesora są obecnie dość drogie, będzie trzeba trochę poczekać, najprawdopodobniej kilka miesięcy nim spadną ich ceny do bardziej akceptowalnych wartości. W każdym razie w tej chwili z tego co widziałem uwzględniając stosunek ceny do możliwości najciekawiej wygląda chyba płyta:
- Gigabyte'a B550 Aorus Elite, sekcja zasilania 12+2 mosferty: Vishay SiC651C 50A, kontroler pwm Renesas RAA 229004(6+2), dubler: ISL6617A czyli dokładnie tak samo jak w Aorus Pro, którego recenzje znajdziecie w internecie i rywalizuje temperaturowo na sekcji vrm z tomahawkiem B550, elite ma trochę słabszy radiator, ale wystarczy. Pcie 4.0 do pierwszego slotu gpu i dysku nvme, 2.5GbE lat Realteka 8125BG, kodek audio ALC1200, więc ogólnie solidnie jak za 635 zł - link
Oficjalnie wspiera do 4000MHz na dwóch slotach, ale przy dwóch kościach raczej nie powinno być problemów z osiągnięciem 4400MHz, pcb 4 warstwowa.
Inne droższe płyty to marnowanie trochę pieniędzy biorąc pod uwagę jak się zachowało AMD do spółki z producentami płyt w tym i poprzednich latach.
Dobre płyty z PCIe 4.0 i 12 fazową sekcją zasilania, występują również w wersji z wbudowanym WIFI
Asus TUF Gaming X570-Plus od 789 zł - linki
Gigabyte X570 Aorus Elite, asus ma przyjemniejszy bios i teoretycznie niższe temperatury vrm, ale aktualizacje biosu wychodzą dużo później, dodatkowo mocno zbugowane i po roku kładą lagę na płytę. Inną rzeczą jest to, że da się na niej osiągnąć wyższą częstotliwość infinity o ile to płyta/bios są problemem, a nie procesor, PBO działa też dużo lepiej. Od 869 zł - linki
Droższe płyty raczej nie mają sensu, zresztą wystarczy spojrzeć na ceny Taichi Asrocka od 1425 zł, Master Gigabyte'a od 1600 zł, absurd.
Ciekawą uwagi płytą, która się pojawiła jest MSI X570 Tomahawk, temperaturowo wypada świetnie
Z ciekawych płyt, każdy podaje "wirtualne fazy" z B550:
- MSI B550-A Pro wirtualne 12 faz, rzeczywiste 7 = [5+5] cpu + [2] na soc, po 50A, 4 warstwowe PCB, ma usb c, 1GBps lan(reszta ma 2.5GBps) od 655 zł - linki
- Gigabyte B550 Aorus Elite wirtualne 14 faz , rzeczywiste 8 = [6+6] cpu + [2] na soc, po 50A, brak USB C, 4 warstwowe PCB od 664 zł - linki - w zupełności wystarczy do 3900X czy 3950X nie ma sensu wydawać więcej
- Gigabyte B550 Aorus Pro wirtualne 14 faz , rzeczywiste 8 = [6+6] cpu + [2] na soc, po 50A, 6 warstwowe PCB od 758 zł - linki
- MSI B550 Tomahawk wirtualne 12 faz, rzeczywiste 7 = [5x2] cpu + [2] na soc, po 60A, 6 warstwowe PCB od 807 zł - linki
- Asus Strix B550-F wirtualne 14 faz, rzeczywiste 6 = [4x3] na cpu + [2] na chipset, po 50A, w biosie opcja CCX OC od 858 zł - linki
z mATX
- MSI B550M Mortar wirtualne 10 faz, rzeczywiste 6 = [4x2] cpu + [2] na soc, po 60A, od 680 zł - linki
z X570:
- Gigabyte X570 Aorus Elite wirtualne 14 faz, rzeczywiste 8 = [6+6] cpu + [2] na soc, po 50A od 897 zł - linki
- Asus Tuf X570 wirtualne 14 faz, rzeczywiste 6 = [4x3] cpu + [2] na soc, po 50A od 815 zł - linki
- MSI X570 Tomahawk wirtualne 14 faz, rzeczywiste 8 = [6+6] cpu + [2] na soc, po 60A - 929-999 zł - link
plusik w np. [6+6] oznacza stosowanie dublera
Jeżeli chodzi o ilość warstw PCB, największy wpływ o ile nie skopali biosu ma to przeważnie na OC pamięci, szczególnie gdy korzystacie z 4x16GB dual rank, natomiast na 4 warstwowej 4x8GB single rank, 2x16GB dual rank, 2x8GB single rank nie będzie miało to większego znaczenia o ile nie chcecie bić na tym rekordów. Mimo wszystko jeżeli planujecie konfigurację 4x16GB lub 4x32GB lepiej wybrać z chociaż 6 warstwowym PCB.
Możecie na pepperze polować na co ciekawsze wersje 5600 XT i 5700 XT
Radeon RX570 4GB - linki
Nvidia GTX 1650 Super, od 799 zł - linki
AMD Radeon RX 5500 XT 4GB vram (od 682 zł), istotne porównanie PCie 3.0 x8 vs PCie 4.0 x8, bo AMD obcięło kartę linie z PCie z 16 do 8 - wideo
W jednych grach jest wydajniejszy 5500 XT w innych 1650 Super
Nvidia GTX 1660 Super:
- Palita - linki
- 3 wentylatorową konstrukcję Gigabyte'a - linki
AMD Radeon 5600 XT
- Pulse Sapphire - linki
- 3 wentylatorowa konstrukcja od Gigabyte'a - linki
Evga RTX 2060 KO do zadań profesjonalnych jak Adobe Premier, Photoshop, Blender bazująca tak jak RTX 2070 i 2080 na tym samym rdzeniu, w nich wyraźnie wydajniejsza od zwykłego od 1501 zł - linki
Nvidia RTX 2060 Super 8GB przy dobrej cenie - linki
- z tańszych Gigabyte Gaming OC od 1799 zł lub Sapphire Pulse od 1846zł
- poprawione, nowsze wersje Asusa Strixa
- z topowych, więc cichsze, lepsze chłodzenie: Sapphire Nitro+/SE lub PowerColor Red Devil
Nvidia RTX 2070 Super:
- Gigabyte GeForce RTX 2070 SUPER GAMING OC, duży plus to 4 lata gwarancji(trzeba się zarejestrować produkt na ich stronie)
- GV-N207SGAMING-OC-8GC(ma usb c do VRek) - linki
- GV-N207SGAMINGOC WHITE-8GC(to samo co poprzednik, tylko biała)
- GV-N207SGAMING OC-8GD(brak usb C) - linki
- GV-N207SGAMINGOC WHITE-8GD(to samo co poprzednik tylko biała)
- GV-N207SWF3OC-8GD(brak ledów, tylko 3 lata gwarancji, ale poza tym chłodzenie jest takie samo) od 2275 zł - linki, ale dla roku gwarancji więcej chyba warto dołożyć 80 zł no chyba, że planujecie ją wcześniej sprzedać.
- Palit GeForce RTX 2070 SUPER GameRock lub wersję Premium, gdyby różnica była mała bądź go przecenili, normalna wersja jest - linki
Obie karty mają wydajne i ciche chłodzenie oraz akceptowalny power limit, a na PCB znajduje się układ odpowiedzialny za power balancing na czym np. MSI oszczędza. Ja poprzeglądacie recenzje i sprawdzicie ceny to zrozumiecie dlaczego wybrałem akurat te 2 karty, bo te 5 modeli od Gigabyte'a to w zasadzie ta sama karta różniąca się USB-C i ledami, a ostatni ma też niższe fabryczne zegary turbo oraz rok gwarancji mniej.
Pod photoshopa i Adobe Premiere oraz tego typu programy lepiej współpracują kartami Nvidii i ich rdzeniami CUDA. To samo jeżeli chodzi o Machine i Deep Learning, szybciej łatwiej i bez nerwów oraz problemów, nie wspominając już o ilości gotowych rozwiązań, bibiliotek itd.(rocm np. dalej nie wspiera rodziny Navi, a ustawienie do poprawnego działania na Vegach to nie jest takie chop siup), tutaj oczywiście 2x2060 Super lub 2x2070 Super to lepszy pomysł niż jeden 2080 Ti. W aplikacjach typu CAD z wyłączeniem produktów autodesku lepiej działają i są bardziej opłacalne cywilne karty AMD. Największym minusem kart AMD z rodziny Navi są fatalne sterowniki, już pół roku je naprawiają i sporo osób ma dalej z nimi problemy, bo to oczywiście zależy od konfiguracji, programów czy gier z jakich korzystacie, ale pod tym względem o ile wam nie padną gddrki6 w Turingach jest dużo lepiej.
W we wrześniu mają się pojawić 3 karty Ampere Nvidii - RTX 3080, RTX 3080 Ti i RTX 3090 ceny rzekomo +20%, moje porównanie z obecną generacją niżej w tabelce:
Karty oparte o RDNA2 nie mają póki co innej daty niż koniec 2020 spekuluje się, że zostaną zaprezentowane razem z procesorami Zen 3 w październiku na ile to będzie papierowa premiera nie wiem.
No cóż płacić za jedną kartę czy za całą konsolę Xbox X series w listopadzie, do gier chyba to ma większy sens. Play Station w wersji digital według plotek ma zadebiutować za 399 €, więc sami możecie sobie policzyć czy złożenie stacjonarki ma sens, gdzie sama karta grafiki będzie kosztować więcej.
Pamięć ram:
Nikt ściany tekstu niżej czytać nie będzie, więc skrócę ballistixy z micronami e-die są obecnie drogie i średnio opłacalne(ale znów 3000CL15/3200CL16 pojawiają się na promocjach na amazon.de), przynajmniej te popularne wolniejsze(sport lt zostały zastąpione innymi z zwykłymi ballistixami zmienił się w zasadzie tylko radiator składający się z trochę wyższych blaszek, dopiero te 3600CL16 i 4000CL18 mają lepsze PCB 3000CL15 i 3200CL16 standardowe, kręcą się podobnie jak sporty, ale cena to 370 zł na promocji, więc słabo), skreśliłem też te ze śmieciowymi kościami oraz to, że ludzie nie będą się bawić w OC, więc zostają:
Hynix CJR:
- Goodram IRDM Pro 3600MHz CL17, 2x8GB od 355 zł - linki
- Patriot Viper 4 PV416G373C7K 3733MHz CL17 od 349 zł - linki
- Patriot Viper Steel PVS416G373C7K 3733MHz CL17 od 359 zł - linki
- Patriot Viper Steel 3866MHz CL18, loteria co traficie hynix cjr, micron edie, samsung bdie od 429 zł - linki
Micron Edie:
Standardowe edie jak poprzednie ballistixy sport lt, generalnie 3000CL15 i 3200CL16 pod OC to ten sam sort. ostatnia literka w kodzie produktu to kolor R - czerwony, W - biały, B - czarny
- 3000MHz CL15 - od 345 zł BL2K8G30C15U4R, BL2K8G30C15U4W, BL2K8G30C15U4B
- 3200MHz CL16 - od 368 zł BL2K8G32C16U4R, BL2K8G32C16U4W, BL2K8G32C16U4B
są też wersje z ledami, ale nie jestem fanem świecidełek. Na amazonie.de i co.uk są czasami taniej
Lepsze PCB i jakość kości
- w tym roku też wyszły nowe ballistixy oparte o edie, w Polsce w przystępnej jeszcze cenie są czerwone BL2K8G36C16U4R od 430 zł - linki
Samsung Bdie czyli najlepsze kości i pierwszy wybór jak możecie dopłacić:
- Patriot Viper Steel 4000MHz CL19 od 499 zł - linki
- Patriot Viper Steel 4133MHz CL19 od 513 zł - linki
- G.Skill Flare X 3200 MHz CL14 2x8GB od 523 zł - linki
- G.Skill Ripjavs V 3200 MHz CL14 2x8GB od 524 zł - linki
- Patriot Viper Steel 4400MHz
2x16GB
- Goodram IRDM Pro 3600MHz CL17, 2x16GB - linki, kości trudno powiedzieć nanya lub hynix cjr na promocjach za 600 zł i mniej
- Crucial Ballistix 3200MHz CL16 2x16GB model BL2K16G32C16U4R różne kolory na promocjach na amazonie.de za około 135 €, więc 614 zł z polskim podatkiem - link
4x16GB:
- 2x Crucial Ballistix 3200MHz CL16 2x16GB model BL2K16G32C16U4R różne kolory na promocjach na amazonie.de za około 2x135 €, więc 2x614 zł z polskim podatkiem - link
Baza kości na pamięciach, lista edie'ami microna, lista bdie samsunga.
Generalnie powinno się wybierać ram oparty na kościach Micron E-die lub Hynix CJR, są też oczywiście lepsze od nich B-die Samsung, ale cóż wyraźnie droższe(czasami trafiają się Patrioty Viper Steel 4000MHz, 4133MHz, 4400MHz na przecenach, ale tak to generalnie ciężko), lista kości bdie(na bieżąco aktualizowana), które mają dalej kości samsunga(bo w nowszych rewizjach producenci je zastępowali na CJRki, czasami da się poznać po timingach, ale nie zawsze inne oprócz głównego podają, bądź sklep sam nie wie, teraz dodatkowo producenci zaczęli stosować też mdie hynixa, które są wyżyłowane pod sufit, więc nici OC.
Po OC wydajność Edie i CJR jest mniej więcej podobna, bo hynixy mają co prawda gorsze subtiming, ale rekompensują sobie to np. niższym tRFC. Edie microna są również polecane nie tylko z uwagi na najlepszy stosunek ceny do możliwości(chociaż teraz trochę drożej), ale też najmniejsze obciążenie kontrolera(co będzie istotne przy zajęciu wszystkich 4 banków pamięci i dość dobrą odporność na temperatury wewnątrz obudowy na które np. bdie samsunga są bardzo wrażliwe.
Chciałbym napisać, że każdy powinien kręcić, bo OC ramów w ryzenach nigdy nie było prostsze i potrzeba tylko zarezerwować sobie trochę czasu, albo dzień, albo dwa. :D Do czego zmierzam jak ktoś kto obrabia/montuje filmy, zajmuje się renderingiem, obróbką graficzną i weźmie te microny wyżej np. 2x lub 4x 16GB 3200MHz CL16 to różnica pomiędzy czasami/wynikami na fabrycznych ustawieniach, a 3733CL16 na ryzenach 3 generacji jest pomijalna, jest tak niewielka różnica, że szkoda na to marnować czasu i pewnie nerwów, jak znajdę znowu linki z testami to jest tutaj wrzucę.
Nawet pomijając powyższe nie każdemu chce się bawić w OC i testy, to są CJRki już od razu posiadające profil XMP 3600/3733MHz jak Goodram IRDM Pro 3600MHz CL17(na przecenach przeważnie 300 zł), Patrio Viper(4 i Steel) 3600MHz CL17, 3733MHz CL17(na przecenach obie tak 300-340 zł, sort CJRek jest lepszy niż u goodrama).
Jeżeli chodzi o podkręcanie ramu to jesteśmy obecnie przede wszystkim ograniczani przez Infinity Fabric procesora, które musi być zsynchronizowane z częstotliwością ramu by uzyskać jak największą wydajność, więc:
- tylko 12% najlepszych sztuk ryzenów robi 1900MHz dla Infinity, więc max 3800MHz dla pamięci, typowo CL16, dla dwuchipletowych jednostek jak 3900X i 3950X jest to bardzo, ale to bardzo rzadkie
- większość sztuk potrafi współpracować z 1866MHz dla Infinity Fabric, więc max 3733MHz dla pamięci, typowo CL16
- niestety zdarzają się pechowcy u których 1800MHz dla Infinity Fabric to max, nie zależy to od modelu, jest to kompletna losowość, nawet selekcjonowane 3950X potrafią się zatrzymać na 1800MHz czyli 3600MHz, ale sporej grupie osób udaje się zejść na ediach do 3600CL14, więc jest to w jakiś sposób rekompensowane.
Kalkulator do OC pamięci i ich opóźnień DRAM Calculator for Ryzen - link
Narzędzia do testowania stabilności i błędów pamięci: HCI(odpala się tyle instancji aplikacji ile mamy wątków w procesorze by zająć cały ram), testmem5, najlepsze i najszybciej znajdujące błędy narzędzie to Karhu RAM Test, ale jest ono płatne.
Dyski SSD:
Polowanie na promocje niżej wymienionych, jak któryś jest przeceniony to przeważnie ktoś na pepperze wrzuci o nich informację, 480-512 jest bardziej opłaca niż mniejszy, z uwagi na epidemię koronawirusa i przerwane łańcuchy dostaw ceny dysków SSD trochę skoczyły, ceny pamięci zresztą też:
- Kingston KC2500
- Samsung 970 Evo Plus
Kombinatorstwo dotyczy dysków ssd nvme z kontrolerem Phisona PS5012-E12, który po wypuszczeniu recenzji i podrzucaniu starszej rewizji został zamieniony na wolniejszy i bardziej grzejący się E12S, a dalej za tym poszły podmianki:
- ramu z ddr4 na ddr3
- ilości pamięci podręcznej o połowę w dół
- kości 3D TLC na gorsze, a czasem i QLC
Zaczął w zeszłym roku Sabrent Rocket reszta szybciej lub wolniej dołącza:
- Corsair Force MP510
- Silicon Power P34A80
- PNY XLR8 CS3030
- Patriot Viper VPN100
reszta to pewnie kwestia czasu
Bo wiadomo głupi klient się nie połapie, że mu wsadzili gorsze, mnie żywotne kości i resztę zmian powodujące spadki wydajności zamarkuje się na krótko cachem SLC.
Pełna loteria co traficie:
- PS5012-E12, PS5012-E12S, SM2262ENG
Kości:
- Toshiba 64L PE Cycle Limit: 3000
- Micron 64L(B16A) PE Cycle Limit: 1500
- Micron 96L(B27A) PE Cycle Limit: 2000
Narzędzie do sprawdzenia co wam wcisnęli:
Phison NVME flash id2 - link
Panie, a na co mi takie drogie dyski, dej Pan coś taniego, byleby to był SSD, te terbajty zapisu, odczytu na sekundę mi zbędne:
- Crucial BX500 240GB - od 140 zł - linki
Dyski HDD:
Protip dla szukających większych dysków HDD na magazyn danych czy do backupów, NASa itd, na amazonie.de często przeceniają WD Elements/Easystore: 4TB, 6TB, 8TB, 10TB, 12TB, 14TB w których siedzą zwykłe dyski 3.5" WD Blue, White, Red(który w zasadzie nigdy nie wiadomo) na normalne porty sata, a zakup tego i wyjęcie ich ze środka wychodzi dużo taniej niż zakup takiego dysku osobno. Uwaga na wolne dyski SMR, które po cichu WD, Seagate i Toshiba zaczęły po cichu wkładać do NASów i desktopów. Informacja od WD na ten temat, które się ugięło:
Obudowy:
Phanteks Eclipse P400A Tempered Glass DRGB, 3 fabryczne wentylatory RGB, szyba na boku, dobre temperatury procesora i karty oraz została uznana przez Gamers Nexus za obudowę roku 2019 i jeżeli ktoś musi mieć "światełka" w obudowie to warto ją rozważyć - cena to 379 zł W innym przypadku wersja z 2 wentylatorami bez podświetlenia LED w wiatraczka jest bardziej opłacalna cena startowa to 309 zł linki
Inna ciekawa obudowa na podobnym poziomie jeżeli chodzi o temperatury i trochę cichsza od tej wyżej jest Pure Base 500DX, trochę drogawa 449 zł, ale obudowy be-quiet nigdy nie należały do najtańszych, tutaj fabrycznie są 3 sdobre 140 mm wentylatory, których nie trzeba już wymieniać, jedyne co warto zrobić to przełożyć ten górny na przód(testy ilości wentylatorów w tej obudowie - link) linki: czarna, biała
Gdybym miał wybierać obudowę dla siebie i nie miał budżetu 200-250 zł jak np. Silentium Regnum RG6V TG to brałbym 500DX w przeciwieństwie do Phanteksa P400A ma dobre fabryczne wentylator i filtr przeciwkurzowy z przodu, obudowy nie kupuje się na kilka lat, tylko podobnie jak zasilacz warto zapłacić więcej i mieć spokój na 10 lat. Konkurentem dla tej dwójki jest nowa obudowa od Lian Li Lancool II Mesh - testy temperaturowe obudów - link
Z tanich obudów np. Zalman S2 za 149 zł - linki
Inne ciekawe obudowy:
- Lian Li PC-O11 Dynamic
- Lian Li Lancool II Mesh
- Phanteks P500A
- Phanteks Eclipse P600S
- Corsair 275R Airflow
- Silentium Regnum RG6V TG
- SilentiumPC Astrum AT6V EVO TG ma port USB C z przodu, ale do jego podpięcia musicie też mieć takie złącze w płycie, a nie każda posiada
- Deepcool Matrexx 55 Mesh
Wentylatory do obudowy i również dobre i ciche na chłodnicę np. ARCTIC P12 PWM PST, w 5-cio paku za około 100 zł, i 140mm P14 PWM PST niedoceniane, ale bardzo polecane tak do 80% rpm. Wersja zwykła z PWM od PST różni się tym, że te drugie mają rozgałęźnik do którego można podłączyć drugi wentylator, to tak jakby komuś brakowało złącz na płycie. Uwaga na pięciopaki z 3 pinowym złączem, warto jednak dołożyć i wziąć coś z 4 pinowym sterowaniem z pwm. P12 i P14 są praktycznie bezkonkurencyjne jeżeli chodzi o stosunek ceny do możliwości przy tym w miarę ciche i wydajne, testy - link1, link2
Zasilacze:
Tier 1. Preferuję w pełni modularne Corsairy z serii RMx z trybem półpasywnym, RM750x(od 599 zł), zasilacz kupuje się na 10 lat(tyle też lat mają gwarancji), więc tutaj bym nie oszczędzał. Brani droższych chociaż obecne ceny to i tak absurd to przesada. Corsairowi seria RMX się faktycznie udała i są to świetne zasilacze oczywiście jak nie traficie na skrzeczącą bądź skwierczącą sztukę, które wymieniają na nowe. Corsairy RMI.
Tier 1.5 Seasonic Focus PX 750W, 850W 80 Plus Platinum.
Tier 1.7 Adata XPG Core Reactor 750W i 850W, a biorąc pod uwagę obecne ceny, rozmiary i to, że spełnia najnowszy standard ATX 750W
Tier 2 Phanteks AMP czyli prawie to samo seria GX750 Seasonica tylko tańsze i z innymi naklejkami, gorszy serwis i troszkę przyoszczędzili w środku, ale również 10 lat gwarancji, Asus Strix to też w zasadzie to samo co ten GX(+ większe radiatory), ale cena to już kosmos, Fractal Design Ion+ Platinum 860P
Tier 3 Jak komuś te wyżej są za drogie to zawsze jest tańsza modularna, ale nie taka znów tania alternatywa: SilentiumPC Supremo FM2 Gold 750W od 389 zł - linki
Tier 4 No, ale dla kogoś też to może być dalej drogo to jest tańszy 700W zasilacz z odpinanymi kablami półmodularny SilentiumPC Vero M3 od 268 zł - linki, oczywiście jest jego tańsza wersja ze wszystkimi kablami w jednej wiązce czyli Vero L3, ale chyba warto dołożyć te parę złotych i mieć porządek w obudowie.
Zasilacze są teraz drogie z uwagi na problemy z transportem na Świecie i zwiększenie jego kosztów oraz czasów oczekiwania, jeszcze pewnie to potrwa kilka miesięcy, może jak wróci pasażerski ruch lotniczy to trochę rozładuje obciążenie statków, póki co zasilacze to ciężka paczka w stosunku do objętości. Dlaczego sugeruję 750W? Bo zasilacza nie kupujecie na rok czy dwa tylko przeważnie on przeżyje wasze 2 czy 3 komputery, wymagania cały czas rosną, a nie spadają i największą sprawność ma mniej więcej w połowie mocy. Normalnie też bym wam polecił sam kupić taniego Vero M3 czy bardzo dobrej Adaty Core Reactor 750W(oba uwzględniam ze względu na stosunek ceny do możliwości) zakup Corsaira RM750X jako zasilacz na lata, który obroni się w każdej recenzji i ma tryb półpasywny oraz jest najcichszy i oczywiście jest to rzecz na której bym nie oszczędzał, ale ich ceny są obecnie absurdalne w stosunku tych jakie były. Czasami widuję tego Corsaira za około 500-550 zł na amazonie, ale na temat ich gwarancji napisałem niżej, można go reklamować bezpośrednio u Corsaira, ale wysyłką w jedną stronę do Holandii na wasz koszt czyli koło 80 zł, więc musicie zdecydować sami. Póki co sklepy nie spodziewają się jakiś dużych czy w ogóle dostępności zasilaczy powyżej 750W.
kalkulator poboru mocy - link, Tier list zasilaczy - link
- Samsung LS27R750QEUXEN, freesync, g-sync compatible, 10 bitowa matryca VA, tylko 2 złącza - 1x HDMI 2.0 i 1x mini DP i głupie mocowanie, które wymaga na dolnej i górnej części blatu 9-10 cm by go w ogóle zamocować, poza tym bardzo dobry monitor i ciężko o coś lepszego w 27" w tej cenie, to raki taki HG70 bez HDR i strobingu, zaleca się aktualizację oprogramowania do najnowszej wersji, od 1364 zł(bywał tańszy) - link
- Acer XV272UP, 27", matowa matryca IPS, 144Hz monitor z Freesync(oraz g-sycn compatible) i HDR, był za 1499 zł lub 1275 zł ze zniżką dla studentów ze studentbeans, 15% rabat dotyczy każdego z produktów w sklepie acera.
- DELL S3220DGF, 32", zakrzywiony, g-sync, freesync 2, 144-165Hz, wqhd od 1642 zł - linki
- LG 27GL850-B - matryca nanoIPS, kompatybilny z adaptacyjnym g-synciem i freesynciem, 144Hz, czas reakcji 1 ms i 4ms piksel do piksela, HDR(ale z jasnością 350cd/m² nie spełnia minimum), generalnie bardzo popularny monitor za 2149 zł i nie ma co liczyć na obniżki ceny - link
- Gigabyte Aorus FI27Q - 165Hz, HDR, 10 bitowy kolor, LEDy RGB z tyłu monitora :D, lepszy monitor od tego wyżej z lepszą czernią od 2249 zł - link
Ciekawa lista monitorów - link
Dla grafików te monitory się nie nadają, polecam NECa lub EIZO - lista i forum mva.pl
Karta Wifi:
AX200NGW + adapter obie rzeczy z aliexpress, albo gotowy zestaw również stamtąd lub ebaya, karta wspiera bluetooth 5.0 i APTX, który by działał kabel usb musi być wpięty do adaptera oraz wyjść usb 3.0 na pcb płyty.
Informacja dla Polaków kupujących z amazon.de, amazon.es, amazon.it, amazon.co.uk, amazon.fr gdy kupujecie coś co ma gwarancją dłuższą niż 24 miesiące radzę się dwa razy zastanowić czy warto zaoszczędzić, bo gdy taki sprzęt popsuje się po okresie 2 lat to pomimo posiadania dłuższej gwarancji amazon się na was wypnie: "Ustawowy okres odpowiedzialności za wadliwe przedmioty wynosi dwa lata. Przedmiot XXXX został dostarczony w ramach zamówienia o numerze XXXX ponad dwa lata temu. Z tego powodu w tym wypadku złożenie reklamacji za pośrednictwem serwisu Amazon.de nie jest już możliwe. Przykro mi, ze nasza obsługa nie spełniła Pana oczekiwań. Chciałbym zaznaczyć, ze wszystkie informacje dotyczące warunków zakupu może Pan łatwo znaleźć na naszej stronie Amazon.de, zjeżdżając na sam dół strony, wybierając "Koszty i zasady dostaw", następnie "Zwroty produktów i wpłat" a następnie "Ustawowe prawa kupującego". Znajduje się tam informacja mówiącą, że na produkty sprzedawane w Amazon, które są nieprawidłowe, uszkodzone lub wadliwe Amazon przyznaje 2 lata gwarancji", a producent zrobi to samo kierując was do realizacji gwarancyjnej u sprzedawcy z uwagi na to, że raz sporo rzeczy tak kierują, a dwa, że sprzęt był kupiony poza Polską, więc o ile to nie pamięć czy procesor, który zarówno u Intela jak i AMD można zrealizować na podstawie numeru seryjnego to pewnie produkty z 36, 60 i 120 miesięczną gwarancją lepiej kupić w Polsce. Pamiętajcie też, że gwarancja z amazonu nie przechodzi na drugą osobę przy odsprzedaży, a część polskich sklepów zrealizuje ją na używany produkt gdy był kupiony u nich, pamiętam, że tak w przeszłości było w x-komie, komputroniku i morele, nie mam co do tego 100% pewności w 2020 roku.
Kurs dolara spadł, uczniowie już kupili, ludzie do pracy zdalnej też i w ogóle wrócili już do biur skąd dalej takie wysokie ceny?
10% luku bagażowego samolotów pasażerskich stanowiły przesyłki międzynarodowe, a w związku z pandemią ruch takich samolotów znacznie spadł, statki są bardziej obciążone nie tylko z uwagi na te paczki, ale też inne co za tym idzie nie tylko wydłużył się znacznie czasy dostaw, ale też ich ceny. Najbardziej jest to widoczne przy zasilaczach których małe objętościowo paczki mają dużą masę. Cena popularnego i jednego z najlepszych zasilaczy w swojej klasie Corsaira RM750X wzrosła z 477 zł w marcu do 619 zł. Póki co sklepy nie spodziewają się jakiś dużych czy w ogóle dostępności zasilaczy powyżej 750W. Może się zacznie to się powoli normować w okresie sierpień-wrzesień wraz z postępem wygaszania epidemii lub pełnym powrotem ruchu lotniczego.
ostatnia aktualizacja 25.07.2020
Niezłe kompendium wiedzy. Dobra robota
OdpowiedzUsuń