Czesci stacjonarka lato 2020

Części do złożenia PC

Całość będzie oparta na platformie AMD z uwagi na większą opłacalność i teoretycznie możliwość jeszcze jednego upgrade'u na tej samej płycie w październiku 2020 w oparciu o Ryzeny na architekturze Zen 3.

Procesory:
Na pewno brałbym ryzena z jak najnowszą datą produkcji na odpromienniku ciepła(IHS) 2010SUS (20 - 2020 rok, 10 - 10 tydzień ów roku, później są 3 literki z miejscem złożenia chipu i skąd pochodzi wafel krzemowy z którego go wyprodukowali [PG] - Penang w Malezjim  [SU]uzhou, Chiny, wafel: [S] - Saratoga, [T] - Texas. Dlaczego? - niższe napięcia, lepiej się podkręcają i boostują, większe też szanse na infiti fabric pracujące na 1900MHz(więc 3800MHz synchronicznie dla pamięci). Niektórzy też to robią dla ciszy i niskich temperatur ustawiają 4.2-4.3GHz na niskich napięciach. Wiemy, że te 2010-2013 są lepsze, sporo sztuk podkręca się na 4.4-4.5GHz przy rozsądnych napięciach, Zen 2 powyżej 4.3GHz już zaczyna słabo skalować z częstotliwością to tak tytułem ciekawostki. Dobrym protipem jest kupienie go sobie w sklepie stacjonarnie gdzie jest kilka sztuk i wybranie najmłodszego procesora, pudełka z ryzenami mają okienko z przeźroczystym plastikowym blistrem w którym znajduje się procesor i widać IHS na który jest nadrukowany numer seryjny procesora i data produkcji. Do ryzenów zakupionych w sklepach: X-KOM, Morele, Komputronik, Proline, Media Expert, NTT i Sferis dodawana jest gra Horizon Zero Dawn, którą można odsprzedać zbijając sobie koszt zakupu. Okres trwania kampanii kończy się 30 czerwca 2020. Od 7 lipca do 3700X, 3800X, 3800XT, 3900X, 3900XT i 3950X będzie dodawana gra Assassin Creed Valhalla.

- 6 rdzeniowy AMD Ryzen 3600 od 775 zł - linki
- 8 rdzeniowy AMD Ryzen 3700X od 1349 zł - linki
- 12 rdzeniowy półprofesjonalny 3900X od 1949 zł - linki
- 16 rdzeniowy 3950X, z uwagi na to, że składa się z wyselekcjonowanych CCXów i Soc, który pracuje fabrycznie na niższych napięciach co się przekłada na temperatury i zbliżone jak w przypadku 3900X. Z uwagi na kiepską dostępność płyt oraz threadripperów i generalnie ich ceny 3950X ma chyba jednak większy sens o ile komuś nie jest potrzebna większa ilość linii pcie tworząc maszynę do uczenia maszynowego lub głębokiego uczenia czy innych obliczeń bądź tworzenia raidu 0 nvme z większą ilością dysków. Od 3389 zł - linki

Gdyby jednak ktoś koniecznie chciał wziąć Threadrippera to jak już poprzegląda się testy to się da zauważyć, że 32 rdzeniowy 3970X wychodzi jako ten najbardziej opłacalny, od 6388 zł - linki

Informacje do manualnego podkręcania wszystkich rdzeni czy CCX OC ryzenów 3XXX nie zalecałbym się przekraczać 1.27-1.28V z uwagi na możliwą degradację słabszych chipów, podobnie tyczy się sprawa przekraczania 90 stopni, większość osób podkręcających używa też obecnie środkowej load line calibration w biosie z większym vdroppem z uwagi na niewykrywalne bez oscyloskopu tętnienia napięć, które mogą uszkodzić procesor. Co więksi panikarze sugerują by przekraczać 1.2V. Inni by określić maksymalny FIT dla procesora ustawieniem PBO na PPT: 300, TDC: 230, EDC: 230 włączenie prime95 by zobaczyć co pokaże hwinfo w miejscu cpu core voltage svi2 tfn, które ma być według nich maksymalnym bezpiecznym napięciem dla procesora tylko nierzadko są to wartości 1.18V i mniej co wydaje się mało realne. Każda sztuka jest inna, więc może zdegradować ją inne napięcie, osobiście nie potwierdzam (patrząc do jakich napięć u wielu osób spada pod tym obciążeniem). Na 3900X czy 3950X jak już chcecie podkręcać manualnie to największy sens ma kręcenie osobno każdego z CCXów, ale jak wszystko, wyniki zależą to od szczęścia w loterii krzemowej. W każdym razie niech każdy robi jak uważa i na własną odpowiedzialność, na temat bezpiecznego napięcia powstają już gównoburze powstają i jedni spierają się z drugimi, ale może być tak, że te sztuki, które się zdegradowały to i tak by to zrobiły na stocku czy pod pbo. Istotne jest by niezależnie od tego czy podkręcanie manualnie normalnie wszystkie rdznie, wykorzystując OC CCXów, PBO czy EDC Bug bardzo istotne jest by mieć włączone global c-states cotrol, które pozwala na obniżanie napięć nieużywanych rdzeni i ostatecznie ich parkowanie usypiając je. Niektórzy jeszcze radzą by w planie zasilania włączyć AMD CNQ

Patrzyłem też na procesory Intela, które są oczywiście tylko refereshem już istniejących z drobnymi usprawnieniami by wycisnąć max z procesu 14nm++++++++++++, ale jest dalej za drogo. Z sensownych płyt pewnie będzie MSI Z490 Tomahawk - linki

Gigabyte potwierdził, że chipset Z490 będzie obsługiwał Rocket Laki, które zadebiutują na przełomie 2020 i 2021 roku oczywiście też w 14 nm, ale chociaż będą wyposażone w nowe rdzenie Willow Cove i PCIe 4.0, w każdym razie dodatkowe 49 pinów i nowa podstawka z 10genami, które oficjalnie pokazał Intel były zwyczajnym skokiem na kasę i kompletnie niezasadne, skrót:
- i9-10900K(10 rdzeni) - za 2699 zł - link, wersja bez grafiki zintegrowanej 2599 zł - link
- i7-10700K(8 rdzeni) - za 2099 zł - link
- i7-10700KF(8 rdzeni, bez grafiki zintegrowanej) - link
- sens zakupu 6 rdzeniowca zabija cena płyt no chyba, że ktoś bardzo nie lubi AMD i ma być koniecznie intel już teraz z jakimś procesorem, to można wziąć na przeczekanie i5-10400F za 849 zł - link, a w styczniu wymienić na rocket laki, które w końcu zakończą etap kolejnej rewizji sky lake'a pojawiając się na nowych rdzeniach Willow Cove.

Przy Rocket Lakeach ze stycznia mówi się o wzroście IPC o 20% względem Comet Lake'ów, które zadebiutowały, ale najprawdopodobniej też spadną zegary.

Jeżeli chodzi o Zen 3 z jesieni z trochę lepszego źródła mówi się o wzroście IPC o 15-17% względem Zen 2 i to co się uzyska z wyższych zegarów dla rdzeni, może ostatecznie 20-25%.

Na dobrą sprawę nie ma znaczenia gdzie w Europie kupicie byleby to był pełny BOX, gwarancja procesora jest rest realizowana na podstawie numer seryjnego z pudła bezpośrednio z producentem. Czasami da się załatwić odsyłkę na ich koszt. Do AMD wysyła się do Holandii tylko sam procesor, więc równie dobrze możecie go sprzedać, dostajecie z powrotem pełny BOX.

Ustawienia PBO i limitów do wprowadzenia w biosie płyty głównej:
PPT: 300
TDC: 230
EDC: 230
Precision Boost Overdrive Scalar: 4x lub 2x
Max CPU Boost Clock Override: 200MHz, przeważnie nic nie daje, ale warto to ustawić dla ryzena 3600 i 3700X.
Niektóre chipy pozwalają jeszcze na pracę z ujemnym offsetem napięć od minus 0.05V do 0.1V tutaj należy patrzeć na kompromis. PBO domyślnie najlepiej działa na płytach Gigabyte'a.

Oraz gdzie to jest w biosie + ustawienie profilu XMP od Buildzoida, płyty: Asusa, Gigabyte'a.

PBO działa to jak działa, jest natomiast pewien błąd, który można wykorzystać by uzyskać więcej takiego jak PBO Bug, który pozwala na uzyskania wyższych wartości niż to co wyżej przy zachowaniu części zabezpieczeń AMD przeciwko uszkodzeniu chipu, EDC bug podnosi drugi ukryty limit dla instrukcji AVX, który wygląda na to, że ogranicza zegary i napięcia nie tylko w nich. Skutkuje to przede wszystkich wyższymi zegarami w obciążeniach wielowątkowych widać też wyższe zegary w grach, minus, że każdy chip ma inną wartość EDC i trzeba ją znaleźć na własną rękę co jest dość czasochłonne.
3960X - EDC 30
3950X - EDC 20~25
3900X - EDC 16
3800X - EDC 10
Zakres do przetestowania wartości dla EDC od 0-30, każdy ryzen jest inny, więc sugerowane wartości wyżej nie muszą być koniecznie najlepsze.
PPT 150-200+, 300
TDC 130 lub 230 lub 500
EDC 0-30

c-states disabled, wyłączenie c-states czasem pomaga, czasem tylko w benchmarkach, bo poza nimi zawiesza całą platformę.

Jak wyniki single, multicore oraz opóźnienia pamięci w benchmarkach są gorsze niż były lub zegary nie wstają z niższych na turbo lub następuje crash to już wiecie, że wartość EDC jest zła i zwiększacie ją o 1 w górę aż znajdziecie właściwą.

Po więcej informacji zapraszam tutaj - link, sprawdzałem osobiście, więc wiem, że to działa, tylko tak jak wspominałem wyżej trzeba zmarnować trochę czasu na testy. Oczywiście należy też sprawdzić jak się procesor zachowuje pod dużym obciążeniem jeżeli napięcie w Hwinfo nie spada poniżej 1.3V to należy zrezygnować z EDC Buga by nie zdegradować procesora. PBO i EDC bug też nie nadają się do programów korzystających z instrukcji AVX, renderowania i obróbki wideo oraz innych mocno obciążających wszystkie wątki zastosowań, wówczas lepiej się sprawdzi CCX OC.

Wbrew temu co się pisze nie tylko manualne OC/CCX OC ze statycznym napięciem powyżej 1.27V może długofalowo zdegradować procesor, ale też zarówno EDC BUG jak rzekomo bezpieczne PBO, więc robicie to na własną odpowiedzialność. Każda sztuka jest inna.

Chłodzenie procesora:
Wentylatory dołączane do procesorów AMD(oprócz 3950X, który jest dostarczany bez niego), które produkuje im coolermaster nie są co prawda najwyższych lotów, ale domyślnych wartości wystarczą, oczywiście nie będzie chłodno, a przede wszystkim cicho, ale spełnią swoje zadanie.

- z używek za śmieszne pieniądze da się wyrwać Pentagrama Karakorum, zapina się go na oryginalny koszyk od AM4 sprawdzałem sam kilkukrotnie, trzeba tylko użyć trochę siły i uważać by nie połamać metalowych zapinek, gdyby komuś fabryczny wentylator był głośny to zawsze można go zastąpić cichym i nawet wydajnym ARCTIC P12 PWM PST za 25 zł
- Najtańsza nowa znośna będzie Fera 3 od 93 zł - linki, przed epidemią tutaj też był arctic freezer 34 nierzadko na promocjach za 69 zł
- dla fanów aliexpress za około $22(kiedyś był tańszy, ale jak zaczęli go recenzować i okazał się niezły oraz popularny to ceny jego zostały podniesione tak jak z freezerem 34 wyżej) chiński Snowman M-T6, 2 wentylatory, 6 heatpipe'ów, który radzi sobie nawet z podkręconym 12 rdzeniowym ryzenem 3900X na 4.2GHz allcore przy 1.28V - recenzja - link
- Najbardziej opłacalny biorąc pod uwagę stosunek ceny do wydajności dostępny w Polsce jest pewnie Gelid Phantom, cena zaczyna się od 139 zł - link
- Jak ktoś szuka czegoś lepszego to Scythe Fuma 2, chłodzenie całkiem niezłe i w miarę ciche, dostępne za około 260 zł - link
- Jeżeli ktoś preferuje bardzo ciche, ale dalej dość wydajne chłodzenie to jest masywny Scythe Ninja 5 od co najmniej 270 zł - linki, na chwilę obecną dość drogie i pewnie niezbyt opłacalne

Jeżeli ktoś szuka AIO to bardzo dobre recenzje mają ARCTIC Liquid Freezer II 280mm i 360 mm - recenzja modelu z mniejszą chłodnicą - link z tym, że one podobnie jak Noctua D15 czy Deepcool Assassin 3(od których te 2 AIO są wydajniejsze) mają sens raczej przy 3900X, 3950X, 9900K, 9900KS, i7-10700K, i9-10900K do wartości domyślnych tych procesorów i do OC 3700X, 3800X w zupełności wystarczy np. Scythe Fuma 2 za prawie połowę ich ceny lub Gelid Phantom za za 1/4 również do OC.

Fabryczne chłodzenie ryzenów ma już pastę na radiatorze, co prawda kiepską, ale jest, do wymienionych przez mnie jednak musicie dokupić pastę termoprzewodzącą:
- Gelid GC Extreme, od 13 zł za 1g(do pokrycia procesora w zupełności wystarczy, jeszcze pewnie zostanie) - linki, 3.5g od 29 zł - linki
- Thermal Grizzly Kryonaut od 21 zł za 1g - linki, od 69 zł za 5.5g - linki
- Cooler Master Mastergel Maker, od 45 zł za 4g - linki
Test past, 9900K@5.0GHz 1.35V, ponad 210W do odprowadzenia - z chłodzeniem powietrznym, na AIO

Płyty Główne(informacja na temat jakość VRM):
Chipsety B450 i X470 otrzymają wersje beta biosów do nowych ryzenów, które pojawią się na jesień. Nastąpi to do nawet kilku miesiący od oficjalnej premiery by nie zaburzyć sprzedaży płyt opartych o B550, X570 i X670. Płyty wyposażone w chipsety A320, B350M B350 i X370 nie otrzymają wsparcia. Przy B450 i X470 ma to zależeć od producenta płyty MSI potwierdziło, że dostaną je wszystkie, wersje max z większymi kościami bios pewnie szybciej i mniej okrojony bios.

MSI B450 Gaming Plus Max, identyczne VRMki i ich temperatury, różni się od Tomahawka(obecnie droższy od tej) ma większą ilości portów USB i 1 portu PCIE więcej, Tomahawk natomiast posiada port USB C, którego Gaming nie ma od 485zł - linki

Można jeszcze polować na promocje lub szukać, może będą tańsze: MSI B450-A Pro Max, Tomahawk Max.

Wkrótce mają się pojawić płyty na chipsecie B550, główną różnicą jest obsługa PCIe 4.0 do pierwszego slotu GPU i dysku nvme z linii idących z procesora, B550 będzie też mieć wsparcie dla nowych procesorów AMD. Wygląda na to, że płyty z B550 pojawią się w absurdalnych cenach i są

Dobre płyty z PCIe 4.0 i 12 fazową sekcją zasilania, występują również w wersji z wbudowanym WIFI gdyby komuś potrzebne były 2 porty nvme pcie 4.0:
- Asus TUF Gaming X570-Plus od 845 zł - linki
- Gigabyte X570 Aorus Elite, asus ma przyjemniejszy bios i teoretycznie niższe temperatury vrm, ale aktualizacje biosu wychodzą dużo później, dodatkowo mocno zbugowane i po roku kładą lagę na płytę. Inną rzeczą jest to, że da się na niej osiągnąć wyższą częstotliwość infinity o ile to płyta/bios są problemem, a nie procesor, PBO działa też dużo lepiej. Od 916 zł - linki, 130-150 zł drożej niż było cena absurdalna, więc płyta niezbyt opłacalna.
- Ciekawą uwagi płytą, która się pojawiła jest MSI X570 Tomahawk, temperaturowo wypada świetnie rywalizując z najlepszymi płytami na rynku za 1800+ zł, w alternate jest za 1049 zł - link
Inne droższe płyty to marnowanie pieniędzy, chociaż biorąc pod uwagę jak się zachowało AMD do spółki z producentami płyt nie nabijałbym im kabsy i wziął jakąś opartą na B550 z solidną sekcją VRM, gdzie mają mniejsze marże, a płyty niższą cenę.

Karty grafiki: w przebudowie
Radeon RX570 4GB - linki
Nvidia GTX 1650 Super, od 799 zł - linki
AMD Radeon RX 5500 XT 4GB vram (od 682 zł), istotne porównanie PCie 3.0 x8 vs PCie 4.0 x8, bo AMD obcięło kartę linie z PCie z 16 do 8 - wideo
W jednych grach jest wydajniejszy 5500 XT w innych 1650 Super

Nvidia GTX 1660 Super:
- Palita - linki
- 3 wentylatorową konstrukcję Gigabyte'a - linki

AMD Radeon 5600 XT
- Pulse Sapphire - linki
- 3 wentylatorowa konstrukcja od Gigabyte'a - linki

Nvidia RTX 2060 Super 8GB przy dobrej cenie

AMD Radeon RX 5700 XT:
- z tańszych Gigabyte Gaming OC lub Sapphire Pulse
- z topowych, więc cichsze, lepsze chłodzenie: Sapphire Nitro+/SE lub PowerColor Red Devil

Nvidia RTX 2070 Super:
- Gigabyte GeForce RTX 2070 SUPER GAMING OC, duży plus to 4 lata gwarancji(trzeba się zarejestrować produkt na ich stronie)
- GV-N207SGAMING-OC-8GC(ma usb c do VRek) - linki
- GV-N207SGAMINGOC WHITE-8GC(to samo co poprzednik, tylko biała)
- GV-N207SGAMING OC-8GD(brak usb C) - linki
- GV-N207SGAMINGOC WHITE-8GD(to samo co poprzednik tylko biała)
- GV-N207SWF3OC-8GD(brak ledów, tylko 3 lata gwarancji, ale poza tym chłodzenie jest takie samo) od 2275 zł - linki, ale dla roku gwarancji więcej chyba warto dołożyć 80 zł no chyba, że planujecie ją wcześniej sprzedać.
- Palit GeForce RTX 2070 SUPER GameRock lub wersję Premium, gdyby różnica była mała bądź go przecenili, normalna wersja jest - linki

Obie karty mają wydajne i ciche chłodzenie oraz akceptowalny power limit, a na PCB znajduje się układ odpowiedzialny za power balancing na czym np. MSI oszczędza. Ja poprzeglądacie recenzje i sprawdzicie ceny to zrozumiecie dlaczego wybrałem akurat te 2 karty, bo te 5 modeli od Gigabyte'a to w zasadzie ta sama karta różniąca się USB-C i ledami, a ostatni ma też niższe fabryczne zegary turbo oraz rok gwarancji mniej.

Pod photoshopa i Adobe Premiere oraz tego typu programy lepiej współpracują kartami Nvidii i ich rdzeniami CUDA. To samo jeżeli chodzi o Machine i Deep Learning, szybciej łatwiej i bez nerwów oraz problemów, nie wspominając już o ilości gotowych rozwiązań, bibiliotek itd.(rocm np. dalej nie wspiera rodziny Navi, a ustawienie do poprawnego działania na Vegach to nie jest takie chop siup), tutaj oczywiście 2x2060 Super lub 2x2070 Super to lepszy pomysł niż jeden 2080 Ti. W aplikacjach typu CAD z wyłączeniem produktów autodesku lepiej działają i są bardziej opłacalne cywilne karty AMD. Największym minusem kart AMD z rodziny Navi są fatalne sterowniki, już pół roku je naprawiają i sporo osób ma dalej z nimi problemy, bo to oczywiście zależy od konfiguracji, programów czy gier z jakich korzystacie, ale pod tym względem o ile wam nie padną gddrki6 w Turingach jest dużo lepiej.

Pod koniec lata, wrzesień mają się pojawić 3 karty Ampere Nvidii - RTX 3080, RTX 3080 Ti i RTX 3090 ceny rzekomo +20%, moje porównanie z obecną generacją niżej w tabelce:

Obstawiam, że RTX 3070 może w Polsce kosztować 2999-3199 zł w zależności od custom modelu producenta jeżeli pojawi się jeszcze tej jesieni.

Karty oparte o RDNA2 nie mają póki co innej daty niż koniec 2020 spekuluje się, że zostaną zaprezentowane razem z procesorami Zen 3 w październiku na ile to będzie papierowa premiera nie wiem.

No cóż płacić za jedną kartę czy za całą konsolę Xbox X series w listopadzie, do gier chyba to ma większy sens.

Pamięć ram: 
Nikt ściany tekstu niżej czytać nie będzie, więc skrócę ballistixy z micronami e-die są obecnie drogie i średnio opłacalne(ale znów 3000CL15/3200CL16 pojawiają się na promocjach na amazon.de), przynajmniej te popularne wolniejsze(sport lt zostały zastąpione innymi z zwykłymi ballistixami zmienił się w zasadzie tylko radiator składający się z trochę wyższych blaszek, dopiero te 3600CL16 i 4000CL18 mają lepsze PCB 3000CL15 i 3200CL16 standardowe, kręcą się podobnie jak sporty, ale cena to 370 zł na promocji, więc słabo), skreśliłem też te ze śmieciowymi kościami oraz to, że ludzie nie będą się bawić w OC, więc zostają:

Hynix CJR:
- Goodram IRDM Pro 3600MHz CL17, 2x8GB od 391 zł - linki
- Patriot Viper 4 PV416G373C7K 3733MHz CL17 od 415 zł - linki
- Patriot Viper Steel PVS416G373C7K 3733MHz CL17 od 422 zł - linki

Micron Edie:
Standardowe edie jak poprzednie ballistixy sport lt, generalnie 3000CL15 i 3200CL16 pod OC to ten sam sort. ostatnia literka w kodzie produktu to kolor R - czerwony, W - biały, B - czarny
- 3000MHz CL15 - od 359 zł BL2K8G30C15U4R, BL2K8G30C15U4W, BL2K8G30C15U4B
- 3200MHz CL16 - od 384 zł BL2K8G32C16U4R, BL2K8G32C16U4W, BL2K8G32C16U4B
są też wersje z ledami, ale nie jestem fanem świecidełek. Na amazonie.de i co.uk są czasami taniej

Lepsze PCB i jakość kości
- w tym roku też wyszły nowe ballistixy oparte o edie, w Polsce w przystępnej jeszcze cenie są czerwone BL2K8G36C16U4R od 446 zł - linki

Samsung Bdie
- G.Skill Flare X 3200 MHz CL14 2x8GB od 597 zł - linki
- G.Skill Ripjavs V 3200 MHz CL14 2x8GB od 587 zł - linki


2x16GB
- Goodram IRDM Pro 3600MHz CL17, 2x16GB - linki, kości trudno powiedzieć nanya lub hynix cjr na promocjach za 600 zł i mniej
- Crucial Ballistix 3200MHz CL16 2x16GB model BL2K16G32C16U4R różne kolory na promocjach na amazonie.de za około 135 €, więc 614 zł z polskim podatkiem - link

4x16GB:
- 2x Crucial Ballistix 3200MHz CL16 2x16GB model BL2K16G32C16U4R różne kolory na promocjach na amazonie.de za około 2x135 €, więc 2x614 zł z polskim podatkiem - link

Baza kości na pamięciach, lista edie'ami microna, lista bdie samsunga.

Generalnie powinno się wybierać ram oparty na kościach Micron E-die lub Hynix CJR, są też oczywiście lepsze od nich B-die Samsung, ale cóż wyraźnie droższe(czasami trafiają się Patrioty Viper Steel 4000MHz, 4133MHz,  4400MHz na przecenach, ale tak to generalnie ciężko), lista kości bdie(na bieżąco aktualizowana), które mają dalej kości samsunga(bo w nowszych rewizjach producenci je zastępowali na CJRki, czasami da się poznać po timingach, ale nie zawsze inne oprócz głównego podają, bądź sklep sam nie wie, teraz dodatkowo producenci zaczęli stosować też mdie hynixa, które są wyżyłowane pod sufit, więc nici OC.

Po OC wydajność Edie i CJR jest mniej więcej podobna, bo hynixy mają co prawda gorsze subtiming, ale rekompensują sobie to np. niższym tRFC. Edie microna są również polecane nie tylko z uwagi na najlepszy stosunek ceny do możliwości(chociaż teraz trochę drożej), ale też najmniejsze obciążenie kontrolera(co będzie istotne przy zajęciu wszystkich 4 banków pamięci i dość dobrą odporność na temperatury wewnątrz obudowy na które np. bdie samsunga są bardzo wrażliwe.

Chciałbym napisać, że każdy powinien kręcić, bo OC ramów w ryzenach nigdy nie było prostsze i potrzeba tylko zarezerwować sobie trochę czasu, albo dzień, albo dwa. :D Do czego zmierzam jak ktoś kto obrabia/montuje filmy, zajmuje się renderingiem, obróbką graficzną i weźmie te microny wyżej np. 2x lub 4x 16GB 3200MHz CL16 to różnica pomiędzy czasami/wynikami na fabrycznych ustawieniach, a 3733CL16 na ryzenach 3 generacji jest pomijalna, jest tak niewielka różnica, że szkoda na to marnować czasu i pewnie nerwów, jak znajdę znowu linki z testami to jest tutaj wrzucę.

Nawet pomijając powyższe nie każdemu chce się bawić w OC i testy, to są CJRki już od razu posiadające profil XMP 3600/3733MHz jak Goodram IRDM Pro 3600MHz CL17(na przecenach przeważnie 300 zł), Patrio Viper(4 i Steel) 3600MHz CL17, 3733MHz CL17(na przecenach obie tak 300-340 zł, sort CJRek jest lepszy niż u goodrama).

Jeżeli chodzi o podkręcanie ramu to jesteśmy obecnie przede wszystkim ograniczani przez Infinity Fabric procesora, które musi być zsynchronizowane z częstotliwością ramu by uzyskać jak największą wydajność, więc:
- tylko 12% najlepszych sztuk ryzenów robi 1900MHz dla Infinity, więc max 3800MHz dla pamięci, typowo CL16, dla dwuchipletowych jednostek jak 3900X i 3950X jest to bardzo, ale to bardzo rzadkie
- większość sztuk potrafi współpracować z 1866MHz dla Infinity Fabric, więc max 3733MHz dla pamięci, typowo CL16
- niestety zdarzają się pechowcy u których 1800MHz dla Infinity Fabric to max, nie zależy to od modelu, jest to kompletna losowość, nawet selekcjonowane 3950X potrafią się zatrzymać na 1800MHz czyli 3600MHz, ale sporej grupie osób udaje się zejść na ediach do 3600CL14, więc jest to w jakiś sposób rekompensowane.

Kalkulator do OC pamięci i ich opóźnień DRAM Calculator for Ryzen - link

Dyski SSD:
Polowanie na promocje niżej wymienionych, jak któryś jest przeceniony to przeważnie ktoś na pepperze wrzuci o nich informację, 480-512 jest bardziej opłaca niż mniejszy, z uwagi na epidemię koronawirusa i przerwane łańcuchy dostaw ceny dysków SSD trochę skoczyły, ceny pamięci zresztą też:

- PNY XLR8 CS3030 1TB od 699 zł - linki

- Silicon Power P34A80 od 399 zł za 512GB - linki, 1TB od 699 zł - linki

- Adata SX8200 Pro od 399 zł za 512GB  - linki, 1TB od 719 zł - linki

Panie, a na co mi takie drogie dyski, dej Pan coś taniego, byleby to był SSD, te terbajty zapisu, odczytu na sekundę mi zbędne:
- Crucial BX500 240GB  - od 179 zł - linki
- Adata SU650 240GB - od 169 zł - linki

Dyski HDD:
Protip dla szukających większych dysków HDD na magazyn danych czy do backupów, NASa itd, na amazonie.de często przeceniają WD Elements/Easystore: 4TB, 6TB, 8TB, 10TB, 12TB, 14TB w których siedzą zwykłe dyski 3.5" WD Blue, White, Red(który w zasadzie nigdy nie wiadomo) na normalne porty sata, a zakup tego i wyjęcie ich ze środka wychodzi dużo taniej niż zakup takiego dysku osobno. Uwaga na wolne dyski SMR, które po cichu WD, Seagate i Toshiba zaczęły po cichu wkładać do NASów i desktopów. Informacja od WD na ten temat, które się ugięło:

Obudowy:
Phanteks Eclipse P400A Tempered Glass DRGB, 3 fabryczne wentylatory RGB, szyba na boku, dobre temperatury procesora i karty oraz została uznana przez Gamers Nexus za obudowę roku 2019 i jeżeli ktoś musi mieć "światełka" w obudowie to warto ją rozważyć - cena to 379 zł  W innym przypadku wersja z 2 wentylatorami bez podświetlenia LED w wiatraczka jest bardziej opłacalna cena startowa to 309 zł linki

Inna ciekawa obudowa na podobnym poziomie jeżeli chodzi o temperatury i trochę cichsza od tej wyżej jest Pure Base 500DX, trochę drogawa 449 zł, ale obudowy be-quiet nigdy nie należały do najtańszych, tutaj fabrycznie są 3 solidne 140 mm wentylatory, których nie trzeba wymieniać, jedyne co warto zrobić to przełożyć ten górny na przód(testy ilości wentylatorów w tej obudowie - link) linki: czarna, biała
Gdyby miał wybierać obudowę dla siebie i nie miał budżetu 200-250 zł jak np. Silentium Regnum RG6V TG to brałbym 500DX w przeciwieństwie do Phanteksa ma dobre fabryczne wentylator i filtr przeciwkurzowy z przodu.

Z tanich obudów np. Zalman S2 za 149 zł - linki
Inne ciekawe obudowy:
- Lian Li PC-O11 Dynamic
- Phanteks Eclipse P600S
- Corsair 275R Airflow
- Silentium Regnum RG6V TG
- Deepcool Matrexx 55 Mesh

Wentylatory do obudowy i również dobre i ciche na chłodnicę np. ARCTIC P12 PWM PST, w 5-cio paku za około 100 zł,  i 140mm P14 PWM PST niedoceniane, ale bardzo polecane tak do 80% rpm. Wersja zwykła PWM od PST różni się tym, że te drugie mają rozgałęźnik do którego można podłączyć drugi wentylator, to tak jakby komuś brakowało złącz na płycie.

Zasilacze:
Tier 1. Preferuję w pełni modularne Corsairy z serii RMx z trybem półpasywnym, jak RM650x(od 452 zł), RM750x(od 523 zł), zasilacz kupuje się na 10 lat(tyle też lat mają gwarancji), więc tutaj bym nie oszczędzał. Brani droższych chociaż obecne ceny to i tak absurd to przesada. Corsairowi seria RMX się faktycznie udała i są to świetne zasilacze oczywiście jak nie traficie na skrzeczącą bądź skwierczącą sztukę, które wymieniają na nowe. Corsairy RMI.
Tier 1.5 Seasonic Focus PX 750W, 850W 80 Plus Platinum. Alternatywa to Adata XPG Core Reactor 750W i 850W, a biorąc pod uwagę obecne ceny, rozmiary i to, że spełnia najnowszy standard ATX 750W kosztuje 449 zł, 850W 499 zł.
Tier 2 Seasonici seria GX Gold z najnowszych rewizji lub Phanteks AMP czyli prawie to samo tylko tańsze i z innymi naklejkami, gorszy serwis i troszkę przyoszczędzili w środku, ale również 10 lat gwarancji, Asus Strix to też w zasadzie to samo co ten GX(+ większe radiatory), ale cena to już kosmos, Fractal Design Ion+ Platinum 860P
Tier 3 Jak komuś te wyżej są za drogie to zawsze jest tańsza modularna, ale nie taka znów tania alternatywa: SilentiumPC Supremo FM2 Gold 750W od 359 zł - linki
Tier 4 No, ale dla kogoś też to może być dalej drogo to jest tańszy 700W zasilacz z odpinanymi kablami półmodularny SilentiumPC Vero M3 od 268 zł - linki, oczywiście jest jego tańsza wersja ze wszystkimi kablami w jednej wiązce czyli Vero L3, ale chyba warto dołożyć te parę złotych i mieć porządek w obudowie.
Zasilacze są teraz drogie z uwagi na problemy z transportem na Świecie i zwiększenie jego kosztów oraz czasów oczekiwania, jeszcze pewnie to potrwa kilka miesięcy, może jak wróci pasażerski ruch lotniczy to trochę rozładuje obciążenie statków, póki co zasilacze to ciężka paczka w stosunku do objętości.

kalkulator poboru mocy - link, Tier list zasilaczy - link

Monitory:
- Samsung LS27R750QEUXEN, freesync, g-sync compatible, 10 bitowa matryca VA,  tylko 2 złącza - 1x HDMI 2.0 i 1x mini DP i głupie mocowanie, które wymaga na dolnej i górnej części blatu 9-10 cm by go w ogóle zamocować, poza tym bardzo dobry monitor i ciężko o coś lepszego w 27" w tej cenie, to raki taki HG70 bez HDR i strobingu, zaleca się aktualizację oprogramowania do najnowszej wersji, od 1364 zł(bywał tańszy) - link
- Acer XV272UP, 27", matowa matryca IPS, 144Hz monitor z Freesync(oraz g-sycn compatible) i HDR,  był za 1499 zł lub 1275 zł ze zniżką dla studentów ze studentbeans, 15% rabat dotyczy każdego z produktów w sklepie acera.
- DELL S3220DGF, 32", zakrzywiony, g-sync, freesync 2, 144-165Hz, wqhd od 1642 zł - linki
- LG 27GL850-B - matryca nanoIPS, kompatybilny z adaptacyjnym g-synciem i freesynciem, 144Hz, czas reakcji 1 ms i 4ms piksel do piksela, HDR(ale z jasnością 350cd/​m² nie spełnia minimum), generalnie bardzo popularny monitor za 2149 zł i nie ma co liczyć na obniżki ceny - link
- Gigabyte Aorus FI27Q - 165Hz, HDR, 10 bitowy kolor, LEDy RGB z tyłu monitora :D, lepszy monitor od tego wyżej z lepszą czernią od 2249 zł - link

Ciekawa lista monitorów - link
Dla grafików te monitory się nie nadają, polecam NECa lub EIZO - lista i forum mva.pl

Karta Wifi:
AX200NGW + adapter obie rzeczy z aliexpress, albo gotowy zestaw również stamtąd lub ebaya, karta wspiera bluetooth 5.0 i APTX, który by działał kabel usb musi być wpięty do adaptera oraz wyjść usb 3.0 na pcb płyty.

ostatnia aktualizacja  01.05.2020